Qida təhlükəsizliyi, əhalinin sağlam və dayanıqlı qida məhsulları ilə təmin edilməsi, ölkədə istehsal olunan, kənardan gətirilən qida məhsullarına nəzarət, onların sağlamlığının yoxlanılması müasir dövrün əsas məsələlərindən biridir. Ölkəmizdə bu prosesi Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi həyata keçirir. Naxçıvan Muxtar Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi yeni yaradılan qurum olsa da, bu istiqamətdə kifayət qədər işlər görüb. Biz də agentliyin fəaliyyət istiqamətləri keçən müddət ərzində gördüyü işlər haqqında məlumat almaq üçün Naxçıvan Muxtar Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin sədri Səfəralı Nəsirovla həmsöhbət olduq.

– Səfəralı müəllim, əvvəlcə bizə vaxt ayırdığınıza görə təşəkkür edirəm. Ümumiyyətlə, Naxçıvan Muxtar Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi kifayət qədər geniş səlahiyyətlərə malikdir. İstərdim ilk olaraq buradan başlayaq.

–  Öncə “Şərq qapısı” qəzetinə və onun kollektivinə, şəxsən sizə öz adımdan və Naxçıvan Muxtar Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin kollektivi adından hazırda çox aktual olan və vahid sağlamlıq konsepsiyasının əsas elementlərindən sayılan qida təhlükəsizliyi məsələlərinə yer ayırdığınız üçün dərin hörmət və minnətdarlığımızı bildiririk.

Bildiyiniz kimi, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi sədrinin 2023-cü il 3 noyabr tarixli müvafiq Fərmanı ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Əsasnaməsi və strukturu təsdiq olunub. Əsasnamənin müvafiq bəndinə əsasən Agentlik, Naxçıvan Muxtar Respublikasında qida təhlükəsizliyi sahəsində qeydiyyatı və təsdiqi, idxal sağlamlıq aktının, sağlamlıq, fitosanitar və baytarlıq sertifikatlarının verilməsini, qida zəncirinin bütün mərhələlərində qida və yem məhsullarının, qida məhsulları ilə təmasda olan material və məmulatların təhlükəsizliyinə, qida məhsullarının minimum keyfiyyətinə, həmçinin qida və yem məhsullarının, dövlət baytarlıq və fitosanitar nəzarətində olan yüklərin istehlakçılarının hüquqlarının müdafiəsi sahələrində dövlət nəzarətini və tənzimləməni həyata keçirən, habelə dövlət siyasətinin həyata keçirilməsində iştirak edən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanıdır.

Agentliyin fəaliyyətinin əsas məqsədi muxtar respublikada əhalinin sağlam və təhlükəsiz qida məhsulları ilə təmin edilməsinə və bununla da qida mənşəli xəstəliklərin əhəmiyyətli dərəcədə azalmasına, kənd təsərrüfatı və qida məhsullarının rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsinə, xarici bazarlara ixracının həcminin artırılmasına nail olmaqdan ibarətdir. Vurğulamaq istərdim ki, ilkin istehsaldan – yəni tarladan və ya fermadan süfrəyə qədər, istehsalçıdan istehlakçıya çatanadək, qida zəncirinin hər bir mərhələsində fiziki, kimyəvi və mikrobioloji çirklənmə riskindən azad edilmiş məhsul təhlükəsiz qida sayılır.

Bildirim ki, yeni yaradılmış qurum olaraq funksional fəaliyyətimizin ilk dövründə dövlət nəzarəti tədbirləri çərçivəsində əsas prioritetimiz ciddi pozuntular olmadığı təqdirdə yoxlamalar aparmaq və məhdudlaşdırıcı tədbirlərin tətbiqi barədə qərarlar qəbul etmək deyil, qida subyektlərinin və obyektlərinin qida təhlükəsizliyinin təmin edilməsi barədə müvafiq normativ texniki sənədlərə əsasən qüvvədə olan tələblər barədə maarifləndirmə işlərindən ibarət olub. Belə ki, ötən il ərzində agentlik tərəfindən pərakəndə satış, topdansatış, ət satışı, ictimai iaşə, dönərxana, bazar, şadlıq evi, emal müəssisəsi, aptek, otel və sair olmaqla, ümumilikdə, səyyar formada 1316 obyektdə maarifləndirmə işləri aparılmış, həmçinin daha həssas qrup olan uşaqların təhlükəsiz qidalanması üçün 205 məktəbəqədər və təhsil müəssisəsinin nümayəndələri ilə maarifləndirici görüşlər keçirilmiş və qida təhlükəsizliyi sahəsində texniki-normativ hüquqi aktların tələblərini özündə əks etdirən bildirişlər təqdim olunmuşdur.

–  Son günlərdə Naxçıvanda bir sıra ictimai iaşə obyektlərində Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi tərəfindən aparılan yoxlamalar xoşagəlməz vəziyyətlər ortaya çıxardı.

–  Əhalinin qida təhlükəsizliyi sahəsində həyat və sağlamlığının qorunması məqsədilə agentlik tərəfindən mütəmadi olaraq qida obyektlərində dövlət nəzarəti tədbirləri aparılır. Yoxlama, təftiş, reyd və monitorinqlər zamanı uyğunsuzluqlar və nöqsanlar aşkarlandıqda qanunvericiliyə uyğun tədbirlər görülür. Qida məhsullarının risk səviyyəsindən və mövsümdən asılı olaraq daha sıx nəzarət tədbirləri həyata keçirilir. Bu məhsullara ət və ət məhsulları, süd və süd məhsulları və digər tez xarab olan məhsullar aiddir. Əhali arasında baş vermiş qida zəhərlənmələri hallarının təhlil edilməsi, habelə onların yayılmasının qarşısının alınması və aradan qaldırılması istiqamətində müxtəlif  tədbirlər icra olunur. Buna misal olaraq deyə bilərəm ki, ötən il ərzində muxtar respublikada fəaliyyət göstərən 47 dönərxanada 96 halda monitorinq aparılmış, nöqsanlar aşkar olunmuş, bununla bağlı sağlamlaşdırıcı tədbirlərin görülməsinə dair icrası məcburi göstərişlər verilmişdir. Nəzarət tədbirləri zamanı 22 halda dönər və dönərdə istifadə olunan mayonez əsaslı sous məhsulundan nümunə götürülərək analiz olunması üçün Naxçıvan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun müvafiq laboratoriyasına təqdim olunmuşdur. Mövcud resurslar daxilində bəzi keyfiyyət göstəriciləri üzrə müayinələr aparılmış, 19 halda nəticələrin uyğun olduğu, 4 halda nəticələrdə uyğunsuzluqlar aşkarlanmışdır. Bununla əlaqədar qanunvericiliyə uyğun tədbirlər həyata keçirilmişdir.

Bununla yanaşı, qeyd etdiyiniz kimi, muxtar respublikanın müxtəlif şəhər və rayonlarında yerləşən ictimai iaşə obyektlərində də aparılan nəzarət tədbirləri zamanı bir sıra nöqsanlar aşkarlanmışdır. Cari ildə monitorinqlər və plandankənar yoxlamalarla yanaşı, Sahibkarlıq Sahəsində Aparılan Yoxlamaların Vahid Məlumat Reyestrinə 2024-cü ildə daxil edilmiş plan üzrə yoxlamalar da həyata keçirilməkdədir. Onu da qeyd edim ki, qanunvericiliyə uyğun olaraq planlı yoxlamanın keçiriləcəyi təsərrüfat subyektinə ən azı 5 iş günü öncədən yazılı məlumat verilməsinə baxmayaraq, təəssüflər olsun ki, əksər hallarda aparılan yoxlamalar zamanı həmin obyektlərdə ciddi nöqsanlar aşkarlanmışdır. Aşkarlanmış nöqsanlarla bağlı tərəfimizdən müvafiq məhdudlaşdırıcı tədbirlər həyata keçirilmiş və məcburi göstərişlərin yerinə yetirilməsinin icrası ilə əlaqədar olaraq təkrar baxış zamanı kafe və restoranlar tərəfindən nöqsanların aradan qaldırılması öz təsdiqini tapmışdır.

– Son zamanlar satışda olan çörəklərin qablaşdırıldığını müşahidə edirik. Bu istiqamətdə agentliyin gördüyü işləri bilmək istərdik.

– Çörək məhsulları elə qida məhsullarındandır ki, istehlakdan öncə onu yumaq, hər hansı təmizləyici vasitə ilə təmizləmək mümkün deyil. Məhz bu səbəbdən agentlik tərəfindən muxtar respublikada fəaliyyət göstərən çörək emalı müəssisələrində aparılan maarifləndirmə işləri və nəzarət tədbirləri nəticəsində çörəklərin qablaşdırılmasına nail olunmuşdur. Məqsədimiz çörəyin emal olunduğu andan istehlakçıya qədər keçdiyi yolda çirklənmə riskini minimuma endirməkdir. Aparılan nəzarət tədbirlərinin nəticəsidir ki, normativ sənədlərin tələblərinə cavab verməyən çörək emalı müəssisələrinin birində hazırda əsaslı təmir işləri aparılır və müasir avadanlıqlarla təhciz ediləcəyi barədə agentliyə məlumat verilmişdir. Məlumat üçün bildirim ki, Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin 2024-cü il 14 may tarixli 47 nömrəli Kollegiya Qərarı ilə “Buğda ununa dair sanitariya norma və qaydaları” və “Çörək məhsullarına dair sanitariya norma və qaydaları” təsdiq edilmişdir. Qaydalara əsasən çörəklərin təhlükəsizlik və minimum keyfiyyət göstəricilərinə nəzarət etmək məqsədilə nümunələr seçilərək laborator müayinələrə də cəlb olunur.

– Bununla belə vətəndaşların bir çoxu agentliyi yalnızca ictimai iaşə obyektlərində yoxlamalar aparan bir qurum kimi tanıyır. Halbuki muxtar respublikanın Qida Təhlükəsizliyi Reyestrini aparmaq, baytarlıq və fitosanitar sertifikatlarını vermək sizin səlahiyyətləriniz daxilindədir.

– Bəli, düz buyurursunuz, sadaladığınız istiqamətlər də agentliyin funksional fəaliyyətinə aid sahələrdəndir və bu istiqamətdədə mütəmadi olaraq işlər aparılır. Belə ki, “Naxçıvan Muxtar Respublikasının 2024-cü il üçün epizootiya əleyhinə Tədbirlər Planı” hazırlanmış, Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi ilə razılaşdırılaraq agentlik tərəfindən təsdiq olunmuş və Naxçıvan Muxtar Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinə təqdim olunmuşdur. Tədbirlər Planına uyğun olaraq ötən il ərzində muxtar respublika ərazisində ilk dəfə olaraq quş qripi xəstəliyinə qarşı 5 halda, süni balıq yetişdirmə təsərrüfatlarında infeksion və invazion xəstəliklərə qarşı 1 halda, yüksək riskli ərazi hesab olunan Ordubad və Kəngərli rayonlarında bruselyoz xəstəliyinə qarşı, atlar arasında kontagioz metrit, at qripi, rinopnevmoniya, atların taunu xəstəliklərinə qarşı, arılar arasında bakterioloji və parazitoloji xəstəliklərə qarşı, iribuynuzlu və xırdabuynuzlu heyvanların peyvənd olunduqdan sonra immun fonun təyin olunması və xüsusi təhlükəli xəstəliklərə görə epizootoloji şəraitin öyrənilməsi ilə bağlı 3 halda epizootoloji monitorinqlər keçirilmiş, müvafiq qaydada qan, yaxma və patoloji material nümunələri götürülərək laboratoriya analizləri aparılmışdır.

Həmçinin baytarlıq nəzarəti tədbirləri çərçivəsində ötən ilin 16 may tarixindən etibarən agentlik tərəfindən quş, iribuynuzlu və xırdabuynuzlu heyvanların kəsiminə baytarlıq nəzarəti tədbirləri başladılmış və hazırda satış məqsədli heyvanların daşınması və kəsimi agentlik əməkdaşlarının nəzarəti ilə həyata keçirilir.

Bunlarla yanaşı, baytarlıq preparatlarının keyfiyyəti də əsas nəzarət predmetlərindən biri kimi diqqətdə saxlanılır. Ötən il ərzində muxtar respublika ərazisində fəaliyyət göstərən 24 baytarlıq aptekində monitorinq həyata keçirilmiş, 51 adda son istifadə müddəti bitmiş, 3 müxtəlif qablaşdırma formasında (cəmi 25 kq/l) mənşəyi məlum olmayan baytarlıq preparatı aşkarlanmışdır. Həmin preparatlar satış dövriyyəsindən kənarlaşdırılaraq toxunulmazlığı təmin edilmiş və qanunvericiliklə müəyyənləşdirilmiş qaydada məhv edilmişdir.

Sualınızda qeyd etdiyiniz baytarlıq və fitosanitar sertifikatları, həmçinin, ümumilikdə, agentlik tərəfindən verilən icazə sənədləri və qida təhlükəsizliyi sahəsində reyestr və qeydiyyatın aparılması məsələlərinə də toxunmaq istərdim. Bildiyimiz kimi, qida təhlükəsizliyi – qida zəncirinin bütün mərhələlərində, habelə qida məhsullarının istehlakı zamanı qida məhsullarının insanların həyat və sağlamlığına zərər vurmasını tam istisna edən vəziyyətidir. Bu mənada, idxal-ixrac qida zəncirinin mühüm mərhələlərindən biridir və bu mərhələdə qida təhlükəsizliyi nəzarəti, baytarlıq və fitosanitar sahəsinə aid edilən məhsullara nəzarət xüsusi olaraq diqqət mərkəzində saxlanılır. İdxal olunan məhsullara operativ nəzarət olunması və bu zaman gömrükdə gecikmələrə yol verilməməsi üçün Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin “Avtomatlaşdırılmış Qida Təhlükəsizliyi” İnformasiya Sistemində  yaradılmış Naxçıvan modulundan istifadə olunur. Bu modul üzərindən qida və yem məhsullarına ilkin sənəd nəzarəti aparılaraq yekun rəy real vaxt rejimində gömrük orqanlarına göndərilir.

Qeyd olunan modul üzərində aparılan təkmilləşdirmə işləri başa çatdıqdan sonra fitosanitar və baytarlıq nəzarəti sahəsinə aid edilən məhsulların idxal və ixrac əməliyyatlarının elektron formada həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur. 2024-cü il ərzində agentlik tərəfindən idxal-ixrac üzrə yerinə yetirilmiş nəzarət tədbirləri zamanı qida və yem məhsulları üçün  idxal sağlamlıq aktı, sağlamlıq sertifikatı, idxal olunan diri heyvanlara və heyvan mənşəli məhsullara baytarlıq idxal icazəsi, idxal olunan baytarlıq preparatlarına idxal rəyi, baytarlıq sertifikatı, ixrac fitosanitar sertifikatı, idxal karantin icazəsi, idxal rəyi olmaqla, ümumilikdə, 2958 icazə sənədi verilmişdir.

“Qida təhlükəsizliyi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən qida zəncirinin müxtəlif mərhələlərində (ilkin istehsal, istehsal, emal, ictimai iaşə, daşınma, saxlanma, idxal, ixrac və sair) fəaliyyət göstərən təsərrüfat subyektləri (obyektləri) müvafiq qaydada qida təhlükəsizliyi qeydiyyatından keçdikdən sonra fəaliyyət göstərə bilərlər. Qeydiyyatdan keçməyən qida obyektinin və ya subyektinin fəaliyyəti qadağandır. Agentliyin əməkdaşları tərəfindən aparılmış maarifləndirmə tədbirlərinin nəticəsi olaraq ötən il ərzində qida təhlükəsizliyi qeydiyyatı ilə bağlı, ümumilikdə, 441 müraciət qəbul olunmuş, 439 subyekt qeydiyyata alınaraq dövlət reyestrinə daxil edilmiş, 2 müraciətə imtina qərarı verilmiş, 17 obyektin qeydiyyatı ləğv edilmişdir.

– Onu da bildirməliyik ki, qida təhlükəsizliyi sahəsində görülən işlər təkcə heyvan mənşəli məhsullardan ibarət deyil. Muxtar respublikada fitosanitar nəzarəti də sizin qurumun səlahiyyətlərinə aid edilən məsələlərdəndir.

–  Fitosanitar nəzarəti sahəsi üzrə agentliyin əsasnaməsinə və təsdiq edilmiş digər sənədlərə uyğun olaraq 2024-cü ildə bir sıra işlər həyata keçirmişdir.

Belə ki, ilkin istehsalı təsərrüfatlarında, (tumlu və çəyirdəkli, üzüm, kartof, xiyar, pomidor, soğan, qarğıdalı və sair təsərrüfatlarında) eləcə də park və yaşıllıqlarda müşahidə və monitorinqlərin sistemli və planlı olaraq həyata keçirilməsi məqsədilə agentlik tərəfindən “Monitorinq Planı” hazırlanaraq təsdiq edilmiş, işçi qrup yaradılmış və plana əsasən monitorinqlər aparılmışdır.

Monitorinqlər çərçivəsində Naxçıvan şəhəri və 7 rayon üzrə 21 yaşayış məntəqəsində 8 park və yaşıllıq ərazisini əhatə etməklə 42 ilkin istehsal təsərrüfatından, əkinlərin, təxminən, 5 faizə qədər hissəsindən təsadüfi seçmə üsulu ilə karantin nəzarətində olan sahələrdən və zərərli orqanizmlərlə sirayətlənmə əlamətləri olan bitkilərdən nümunələr götürülərək yoxlanılması üçün Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun Mərkəzi Fitosanitar Laboratoriyasına göndərilmişdir. Müayinə nəticələrinə əsasən fitosanitar vəziyyətin sabit olduğu məlum olmuşdur. Monitorinqlər zamanı təsərrüfat sahiblərinə zərərli orqanizmlərin daha geniş ərazilərə yayılmaması və məhsul itkisinin qarşısının alınması məqsədilə müvafiq fitosanitar tədbirlərin görülməsi barədə tövsiyələr verilmişdir.

Plana uyğun olaraq istehlakçıların keyfiyyətli bitki mühafizə vasitələrindən istifadəsinin təmin edilməsi məqsədilə muxtar respublikada satışı həyata keçirilən və saxlanılan pestisidlərin, bioloji preparatların, aqrokimyəvi maddələrin və digər bitki mühafizə vasitələrinin dövlət qeydiyyatına alınmış bitki mühafizə vasitələrinin siyahısında olub-olmaması, istifadə müddətlərinin başa çatması, qablaşdırmaların orijinallığının müəyyənləşdirilməsi, həmçinin satış yerlərinin vəziyyətinin və saxlanma şəraitinin qiymətləndirilməsi məqsədilə bu sahədə fəaliyyət göstərən subyektlərdə monitorinqlər aparılmışdır.

Bununla yanaşı, muxtar respublika ərazisində keçmiş Kənd Kimya Birliyinə məxsus olan 4 anbar və ərazidə pestisid qalıqlarının mövcudluğu və torpaqlarda çirklənmə vəziyyətinin olub-olmamasını müəyyənləşdirmək məqsədilə agentliyin mütəxəssisləri tərəfindən həmin ərazilərə baxış keçirilmiş və uyğunsuzluq aşkar olunmamışdır.

2024-cü il ərzində agentliyin əməkdaşları tərəfindən fitosanitar nəzarəti sahəsi üzrə müxtəlif mövzularda muxtar respublikanın şəhər və rayonlarında sahibkarların iştirakı ilə maarifləndirici müşavirələr keçirilmiş, həmçinin Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin təşkil etdiyi təlimlərdə iştirak etmişlər.

2025-ci ildə də agentlik tərəfindən qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq fitosanitar nəzarəti sahəsində müşahidə və monitorinqlərin aparılmasını, fitosanitar nəzarətində olan məhsullara yerində baxış keçirilməsini, sahibkarların maarifləndirilməsi məqsədilə müşavirələrin keçirilməsi davam etdiriləcəkdir. 

– Eyni zamanda qida zəncirinin müvafiq mərhələlərində işləyən şəxslərin işə qəbul olunmazdan əvvəl və işlədikləri müddət ərzində məcburi tibbi müayinədən keçmələrinə, habelə gigiyenik təlimlərə cəlb olunmalarına nəzarət etmək məsələsi də var.

– Nəzərinizə çatdırmaq istəyirəm ki, “Qida təhlükəsizliyi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən qida subyektlərinin qida məhsulları ilə bilavasitə təmasda olan əməkdaşları müəyyən olunmuş qaydada ilkin və dövri tibbi müayinələrdən keçirilməli, habelə gigiyenik təlimlərə cəlb olunmalıdır. Qida məhsullarının ilkin istehsalı, istehsalı, emalı, dövriyyəsi və utilizasiyası proseslərinə ilkin və dövri tibbi müayinələrdən keçməmiş, habelə müxtəlif yoluxucu xəstəliklərin daşıyıcıları olan və ya infeksion xəstəliklərə yoluxmuş əməkdaşların buraxılması qadağandır. Eyni zamanda qida subyektlərinin qida məhsullarının ilkin istehsalı, istehsalı, emalı, dövriyyəsi və utilizasiyası prosesləri ilə məşğul olan əməkdaşları fəaliyyətləri zamanı qida təhlükəsizliyi sahəsində texniki normativ-hüquqi aktların tələblərinə və şəxsi gigiyena qaydalarına əməl etməlidirlər.

Bununla bağlı Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin Kollegiyasının 2012-ci il 13 dekabr tarixli 46 saylı “İcbari tibbi müayinələrin təkmilləşdirilməsi barədə” Qərarı ilə icbari tibbi müayinələrin keçirilməsi tələb olunan işlərin siyahısı təsdiq olunmuşdur. Həmin siyahıya tərəfimizdən qida sahəsində çalışan işçilərin tibbi müayinələrə cəlb olunması üçün mütəmadi monitorinqlər həyata keçirilməkdədir. Monitorinqlər zamanı obliqat qrup işçilərin ilkin və dövri olaraq tibbi müayinədən keçirilməsi üzrə 1234 müəssisədə dövlət nəzarəti tədbirləri aparılmış, 1807 xidmət personalının tibbi müayinədən keçmədiyi müəyyən edilmiş və icrası məcburi göstərişlər verilmişdir:

– Səfəralı müəllim, muxtar respublikada istehsal edilən və ya muxtar respublikaya idxal edilmiş təhlükəli, yararsız qida məhsullarının dövriyyədən çıxarılması və qida təhlükəsizliyi baxımından yaranmış vəziyyətin aradan qaldırılması ilə bağlı agentliyin həyata keçirdiyi tədbirlərlə tez-tez rastlaşırıq.

– Təbii ki, idxal olunan, həmçinin muxtar respublikada istehsal olunan qida məhsullarının keyfiyyəti davamlı olaraq nəzarətdə saxlanılır. Belə ki, ötən il aparılan dövlət nəzarəti tədbirləri zamanı aşkarlanmış 341 ədəd 5 litrlik qablaşmada olan (1705 litr) saxta zeytun yağının satış dövriyyəsindən çıxarılması və məhv edilməsi təmin edilmişdir.

Alkoqollu içkilərin satışı ilə bağlı monitorinqlər zamanı 206 ədəd (51.5 litr) saxta alkoqollu içkilər satışdan çıxarılaraq məhv edilmişdir.

Satışda olan dondurmaların keyfiyyət və təhlükəsizlik göstəricilərinin AQTA tərəfindən yoxlanılması zamanı uyğunsuzluqlar aşkarlanmış dondurmalar üzrə agentlik tərəfindən monitorinqlər aparılmış və nəticədə, 19 560 ədəd dondurma məhsulunun məhv edilməsi barədə qərar qəbul olunmuş və icra edilmişdir. Həmçinin dondurma emalı müəssisələrində monitorinqlər aparılmış, 4 emal müəssisəsindən 10 halda nümunələr götürülərək bəzi keyfiyyət göstəriciləri üzrə analizlər aparılmış, 4 istehsalçıya məxsus 7 məhsulda aşkar edilmiş uyğunsuzluqlar üzrə qanunamüvafiq tədbirlər icra olunmuşdur.

Nəzarət tədbirləri nəticəsində 211 204 ədəd istifadəyə yararsız yumurtanın satışının qarşısı alınmış, məhvetmə barədə qərar qəbul olunmuş və icra edilmişdir.

Əlavə olaraq nəzarət tədbirləri nəticəsində 1217 ədəd müxtəlif növ qida məhsulu, 12 kiloqram istifadəyə yararsız toyuq əti dönəri, 29 kiloqram ət və süd məhsulu barədə məhvetmə qərarı qəbul edilmişdir.

Yeni il hədiyyə qutuları ilə bağlı aparılan monitorinqlər zamanı 348 ədəd hədiyyə qutusunun üzərindəki son istifadə tarixini bildirən məlumatlarla qutunun içərisindəki məhsulların son istifadə tarixlərinin eynilik təşkil etmədiyi aşkarlanmışdır. Təsərrüfat subyekti tərəfindən etiket məlumatları dəyişdirildikdən sonra satışına icazə verilmişdir.

İdxal olunan məhsulların üzərində Azərbaycan dilində zəruri məlumatların olub-olmaması ilə bağlı 301 qida obyektində monitorinq aparılmış, 57 524 ədəd müxtəlif növ qida məhsullarının etiketində Azərbaycan dilində zəruri məlumatların qeyd olunmadığı aşkarlanmışdır. Aşkarlanmış nöqsanların təsərrüfat subyektləri tərəfindən aradan qaldırılması təmin edilmişdir.

– Və Naxçıvan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu. Bu qurum da muxtar respublika üçün yenidir.

– Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi sədrinin 2024-cü il 18 mart tarixli Fərmanı ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin tabeliyində “Naxçıvan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu” publik hüquqi şəxs yaradılmışdır. İnstitutun strukturu aparatdan və sınaq laboratoriyalarından ibarətdir.

Laboratoriyalar Mərkəzi qida sınaq laboratoriyası, Mərkəzi baytarlıq laboratoriyası, Mərkəzi fitosanitar laboratoriyası olmaqla Analitik Ekspertiza Mərkəzinin tərkibində fəaliyyət göstərir. Mərkəzi qida sınaq laboratoriyasında qida məhsullarının mikrobioloji, toksikoloji və fiziki-kimyəvi sınaqları Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktlarına və normativ-texniki sənədlərə (AZS, İSO, ГОСТ, SanPin) uyğun olmaqla həyata keçirilir.

Mərkəzi baytarlıq laboratoriyasında qəbul edilən nümunələrin heyvan xəstəlikləri, baytar-sanitar təhlükəsizliyi və keyfiyyət göstəriciləri üzrə mikrobioloji, bakterioloji, seroloji analizləri aparılır. Mərkəzi fitosanitar laboratoriyasında bitki və bitkiçilik məhsullarında zərərvericilər və xəstəliklər üzrə mikoloji, bakterioloji və sair müayinələr aparılır.

Naxçıvan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun fəaliyyətinin əsas məqsədi insanların həyat və sağlamlığının, həmçinin heyvan, bitki sağlamlığını qorunmasından və qida təhlükəsizliyinin səmərəli təşkilini təmin etməkdən, eyni zamanda qida məhsullarının təhlükəsizliyi sahəsində elmi-praktiki araşdırmaların aparılması, risklərin elmi prinsiplərə əsaslanmaqla qiymətləndirilməsi, qida təhlükəsizliyi sahəsində texniki, normativ-hüquqi aktların layihələrinin hazırlanması, qida məhsullarının təhlükəsizlik və minimum keyfiyyət göstəriciləri üzrə laboratoriya analizləri, ekspertiza və tədqiqat xidmətlərinin göstərilməsi, qida təhlükəsizliyi sahəsində əhalinin məlumatlandırılması və maarifləndirilməsindən ibarətdir.       

– Son olaraq qida təhlükəsizliyi sahəsində fəaliyyət göstərən subyektlərə və istehlakçılara nə demək istərdiniz?

– Qida təhlükəsizliyi hər bir insanın sağlamlığı və rifahı üçün olduqca önəmlidir. Həm təsərrüfat subyektləri, həm də istehlakçıların üzərinə bu sahədə mühüm vəzifələr düşür. Qida zəncirinin bütün mərhələlərində fəaliyyət göstərən təsərrüfat subyektlərindən xahiş və tələbimiz ondan ibarətdir ki, fəaliyyət istiqamətlərindən asılı olaraq qida təhlükəsizliyi sahəsində texniki normativ-hüquqi aktların tələblərinə əməl etsinlər. İndiki və gələcək nəsillərin sağlam və təhlükəsiz qidalanması üçün öz fəaliyyətlərini günün tələblərinə uyğun təşkil etsinlər. İstehlakçılara tövsiyəmiz isə həm qida sahəsində xidmətlərdən istifadə zamanı, həm də ev şəraitində qidalanma zamanı təhlükəsizlik qaydalarına diqqət etsinlər. Qarşılaşdıqları hər hansı məsələ ilə bağlı agentliyin 545-28-83 əlaqə nömrəsi və info@nfsa.gov.az elektron poçt ünvanına məlumat vermələri xahiş olunur.